27/06/2013

Sevasti Dhimitër Qirjazi (Dako) (1871-1949)



Sevasti Qiriazi lindi në fshatin Peras të Kolonjës në vitin 1871. Më pas familja Qiriazi emigroi në Maqedoni  dhe u vendos në fshatin Magarovë dhe më pas në Tërnovo afër Manastirit.


Dhimitri, babai i dy vëllezërve dhe dy motrave Qiriazi, ishte njeri i urtë, i matur dhe i ditur. Ai bëri përpjekje për edukimin dhe arsimimin e fëmijve të vet, katër prej të cilëve, Gjergji Qiriazi, Gjerasim Qiriazi, Sevasti Qiriazi dhe Parashqevi Qiriazi, me punën dhe kontributin e tyre, i dhanë shumë vlera Rilindjes Kombëtare dhe vecanërisht Arsimit Kombëtar Shqiptar.
Në shtëpinë e tij gjëndeshin edhe mjaft libra shqip, midis tyre “Evëtori” i Veqilharxhit, ”Bleta Shqiptare” e Thimi Mitkos e shumë të tjerë, mes të cilëve edhe libra fetarë të kthyera në shqip nga Kristiforidhi. Ai bëri përpjekje për të future në shkollë mësimin e shqipes dhe në Kishë libri i Ungjillit të lexohej në shqip. Në këtë familje patriiotike dhe me këto vepra vepra u rrit dhe u edukua Sevastia, Parashqevia , Gjergji dhe Gjeraasimi.
Të katër fëmijët e tij u arsimuan në shkollat e asaj kohe ku mësimi zhvillohej greqisht dhe anglisht,  por duke qënë të edukuar e formuar në një mjedis familjar të shëndoshë patriotik, me dashurinë për atdheun e shumëvuajtur e të robëruar, ata ia kushtuan jetën e veprimtarinë e tyre cështjes kombëtare dhe arsimit shqiptar.
Gjerasim Qiriazi, vëllai i madh, i dha mundësi motërs së tij Sevastisë që të studionte në kolegjin me emër RobertCollegenë Konstantinopojë.  Ajo qe e para grua shqiptare që studioi në këtë institucion amerikan, të cilin e kreu në qershor 1891.
Pas përfundimit të studimeve, me t’u kthyer në Shqipëri bashkë me të vëllanë morrën pjesë në themelimin, ngritjen dhe organizimin e shkollës së parë të vashave në qytetin e Korçës në vitin 1891. Kjo shkollë për më shuimë se 40 vjet luajti një rol shumë të madh dhe aktiv në arsimimin dhe emancipimin e femrës shqipëtare, në kushtet e pushtimit ottoman. Sevasti Qiriazi ishte mësuese në shkollën e parë të vajzave dhe më pas mësuese në Insitutin “Kirias”.
Seavsti Qiriazi (Dako) morri pjesë aktive edhe në Kongresin e Manastirit, 1908,  në të cilin u themelua alfabeti shqipëtar me gërma latine, të cilin ne e përdorim edhe sot. Ajo në këtë periudhë u morr kryesisht edhe me përgatitjen e teksteve shkollore.
Më 1909 ajo morri pjesë në Kongresin e Elbasanit për arsimin.u zgjodh anëtare e Komisionit për shqyrtimin e teksteve shkollore, e ngritur nga shoqëria “Përparimi”.
Sevasti Qiriazi (Dako) ka botuar një gramatikë për shkollat fillore (Manastir 1912) dhe ka redaktuar një radhë tekstesh historie. Me të shoqin, publicistin, gazetarin dhe shkrimtarin Kristo Anastas Dako dhe me të motrën Parashqevi Qiriazi ajo vajti në Rumani e prej andej emigroi në Shtetet e Bashkuara, ku bashkëpunoi në botimin e revistës së përdyjavshmen “Ylli i Mëngjesit”.
Sevastia hyn fuqishëm në fushën e hartimit e botimit të teksteve shkollore,si “Gramatika elementare për shkollat fillore’, ”Shkronjëtore e gjuhës shqipe”. Pas këtyre botimeve, Sevastia përgatiti për botim serinë e teksteve shkollore të historisë – për lashtësinë,mesjetën dhe kohën e re e të sotme.
Sevasti Qiriazi ishte nje luftëtare e vendosur për arsimin kombëtar për emancipimin e vërtetë të femrës dhe të rolit të tyre në jetën shoqërore të kombit.

0 σχόλια:

Post a Comment